Üç garantör ülke lideri, beşinci kez bir araya geldiler.. “Suriye Zirvesinde” garantör ülkeler, Suriye nin egemenliği, bağımsızlığı, birliği ve toprak bütünlüğü ile BM ilkelerine kuvvetli tahhut vurgusu yapıldı..
Liderler, Suriye de terörle mücadele adı altında saha da yeni gerçeklikler yaratılması yönündeki her türlü girişimi reddetti..
Ortak bildiri de liderler tarafından Suriye nin kuzey doğusundaki güvenlik ve istikrarın egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı temelinde sağlanabileceği vurgulandı..
Ayrıca liderler, ABD’nin işgal altındaki Golan Tepeleri’ne ilişkin uluslararası hukuku ihlal eden ve bölgesel barış ile güvenliği tehdit niteliğindeki kararını da kınadı.
Erdoğan, Ruhani ve Putin, Suriye ihtilafına askeri çözüm getirilemeyeceğine, yalnızca Suriyelilerin öncülüğünde ve ev sahipliğinde, BM’nin kolaylaştırıcılığında siyasi süreç yoluyla sona erdirilebileceğine ilişkin inançlarını teyit etti.
Üç liderin ortak yazılı açıklamasında yer alan bu vurgular, zirvenin sonunda yaptıkları basın açıklamalarına da yansıdı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Suriye’nin siyasi birliği ile toprak bütünlüğünün muhafazası, sahada sükunetin korunması, ihtilafa kalıcı bir siyasi çözüm bulunması noktasında tam bir mutabakat içindeyiz.” ifadesini kullandı.
Suriye’de barışın sağlanması için daha fazla sorumluluk üstlenilmesi gerektiğini vurgulayan Erdoğan, “Elimizi taşın altına daha fazla koymamız gereken bir dönemdeyiz. Siyasi çözüm umutlarının diri tutulması bizlerin gayretlerine bağlıdır. Ankara zirvesinin Astana sürecine yeni bir soluk kazandıracağına inanıyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Ruhani, Suriye krizininin sadece siyasi yollarla çözülebileceğini ifade ederek, çözümün Suriye halkının katılımıyla gerçekleşeceğinin altını çizdi.
Putin de Rusya, Türkiye ve İran’ın garantör olduğu Astana sürecinin, Suriye’nin çözüm sürecine en etkin katkı sağlayan mekanizma olduğunu vurgulayarak, “Ortak çabalarımızla Suriye topraklarında istikrar sağlanmıştır ve şiddet seviyesi düşürülmüştür.” diye konuştu.
Zirvenin ardından liderler, Suriye’de anayasayı yazacak komiteye katılacak isimlerin listesinin oluşturulduğunu açıkladı.
Suriye’de Anayasa Komitesine ilişkin Ruhani, “Bir an önce çalışmalarına başlamasını ve anayasayı revize etmesini umut ediyoruz.” ifadesini kullanırken, Putin “Diplomatlarımız titiz çalışma sonucunda listeyi oluşturdular ve usül çalışmaları yaptılar. Liste onaylanmıştır.” diye konuştu.
“Suriye’de siyasi çözüm umutlarını yeşertecek önemli kararlar alındığını” belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan da “Cenevre’de komite çalışmaları süratle başlayacaktır. Pürüz kalmadı diyebilirim.” ifadesini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye’nin istikbali için en büyük tehdit kaynağının PKK ve onun uzantısı olan YPG/PYD olduğunu vurgulayarak, “Bu ülkedeki PKK/PYD varlığı devam ettikçe ne Suriye ne de bölgemiz huzura kavuşabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin, Suriye sınırı boyunca bir terör oluşumuna rıza göstermeyeceğini vurgulayan Erdoğan, “Nihai hedefimiz Suriye’nin kuzeyinde bir barış koridoru tesis ederek, ülkenin bölünmesini engellemektir.” dedi.
Artık Suriyelilerin ülkelerine güvenli ve gönüllü şekilde geri dönüşlerine yoğunlaşmak gerektiğinin altını çizen Erdoğan, “Hem Rusya ve İran’la hem de uluslararası toplumun diğer üyeleriyle Suriyeli mültecilerin gönüllü geri dönüşü için çalışmak istiyoruz.” mesajını verdi.
Putin, Türkiye dahil olmak üzere bölge ülkelerinin kendi milli güvenliğini koruma hakkına sahip olduğunu vurgulayarak, üç garantör ülkenin de Suriye’nin toprak bütünlüğünden yana olduğuna işaret etti.
İdlib’de çatışmasızlık bölgesindeki durumun endişe verici olduğunu söyleyen Putin, Erdoğan ve Ruhani ile İdlib’de gerginliğin azaltılması için adımlar atılması konusunda mutabık kaldıklarının altını çizdi.
İran Cumhurbaşkanı Ruhani, ABD’nin Suriye’de teröristleri desteklediğini ve Suriye’yi bölmeye çalıştığını belirterek, “ABD’nin Suriye’de asker bulundurması meşru değildir, ABD güçleri bir an önce bölgeyi terk etmelidir.” diye konuştu.
Ruhani, “Fırat’ın doğusu ABD’nin hakimiyetinde ve burada da teröristler bulunmaktadır.” ifadesini de kullandı.
ABD ve İsrail, oluşturulmuş, küçük devletçiklerle, Arap Birliği dışında İsrail i tehdit edemeyecek boyutta ufaltılmış Suriye, ile tek taraflı iş birliği ve yönlendirmesine açık devletçikler i. İn bunca kan dökülmesine ve milyonlarca kişinin göç ile gurbet yaşamasına sebep olmaktadır.. Uyanış sadece Suriye halkı için değil bu doğrultuda kullanılan, Irak ı talan ederken kullandıkları topluluklar içinde olmasını ümit ederiz.. Yoksa demokrasi adına geldiklerini söyleyenler sadece mevcut devlet yapılarını güçsüzleştrip, kaynaklarını talan ederken en büyük motivasyonları, özgürlük ve demokrasi ilkeleri yada kürtlerin özgürleşmeleri değil ganimetteki payları olmuştur.. Akan kan, kullanılan kitle yada silahların hiç bir önemi yoktur.. Varsa yoksa Amerikan menfaatleri dir.. Kullanılır ve atılırsınız.. Stratejik müttefik olmanız, sizin yerinize ikame edilecek, ismi değiştirilmiş, bir terör örgütünün getirilmesine engel değildir.. Suriye bütünlüğü sağlanırken, demokrasi ve hukuk Türkiye açısından elzem dir.. Mevcut statükoyu korumak İran ve Rusya için gereklilik de olsa anayasal güçlerin bu zirvede somutlaşması önemlidir..
