Edirne’deki Osmanlı sarayı “Edirne Sarayı” olarak bilinen “Saray-ı Cedide-i Amire”nin kalıntılarının bulunduğu alan koruma altına alınacak.
Edirne Valisi Günay Özdemir, yaptığı açıklamada, Osmanlı’ya başkentlik yapan kentin tarihi mirasının özenle korunması gerektiğini söyledi.
Edirne Sarayı’nın bulunduğu alanın ören yeri olarak korunacağını ifade eden Vali Özdemir, Saray Yeri Ören Projesi’nin ihalesinin yapıldığını belirtti.
Özdemir, “150 dönüm civarındaki bir alan, çalışmalar yapıldıktan sonra koruma altına alınacak. Edirne Sarayı tamamen Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın denetimi altında korunarak kültürel değerimiz olarak devam edecek. Cihannüma Kasrı ile ilgili de şu anda Anıtlar Kurulu’ndan restorasyon ve rölöve projeleri geçti. 2018 yılı programına alındığı takdirde de inşallah inşaatına başlayacağız.” dedi.
Edirne Sarayı
Tarihi kaynaklarda yer alan bilgiye göre, Tunca Nehri kenarındaki sarayın yapımına 1450 yılında II. Murad zamanında başlandı. Padişahın vefatı, İstanbul’un fethi gibi süreçlerin de yavaşlattığı saray inşaatı 1475 yılında Fatih Sultan Mehmed zamanında tamamlandı.
Cihannüma Kasrı Fatih Sultan Mehmed, saraya su getirilmesi Kanuni Sultan Süleyman, İmadiye Kasrı IV. Murad, Alay, İftar, Av köşkleri ile Bülbül, Bostancı kasırları IV. Mehmed zamanında yaptırıldı.
Sürekli tamirat görmesine rağmen padişahların İstanbul’dan çok sık Edirne’ye gelememesi nedeniyle sarayda zamanla ufak tahribatlar başladı, 1752’de deprem, 1776’da yangınla sarsılan saray, 1827 yılında II. Mahmud döneminde kapsamlı tamirattan geçti.
Osmanlı-Rus Savaşı’nda düşmanın şehre yaklaşması sebebiyle saray yakınındaki cephanelik, Vali Cemil Paşa ve Edirne Kumandanı Ahmet Eyüp Paşa talimatlarıyla havaya uçuruldu. Saray bu patlamalardan büyük hasar aldı.
Osmanlı Sarayı’nı ayağa kaldırma çalışmaları 2001’de sarayın giriş kapısı Bab’üs Saade ve arz odaları yakınındaki kazı çalışmalarıyla başladı. Tamamlanan kazı çalışmalarının ardından Milli Saraylar Dairesi Başkanlığı’nın maddi katkıları ile restorasyon projesi hayata geçirildi.
Restorasyon kapsamında saray, kum kasrı, hamamı ve mutfağı (Matbah-ı amire) ayağa kaldırıldı.
Osmanlı dönemi kanalizasyon sistemi, saray mutfağına ait araç-gereçlerin yanı sıra Hürrem Sultan’ın kullandığı parfüm şişelerinin de bulunduğu Edirne Sarayı’ndaki kazı çalışmaları 2009-20016 yılları arası devam etti.
Cihannüma’nın ihyası gündemde
Bu yılki programa dahil edilmesi beklenen en önemli restorasyon Cihannüma Kasrı.
Sarayın en önemli yapısı harap biçimde saray arazisinde restorasyonunu bekliyor. 7 katlı olarak 1450 yılında yaptırılan ve Has oda, Yediler odası, Sancak-ı Şerif Dairesi, Kütüphane-i Hümayun, Sancak-ı Şerif Mescidi dairelerden oluşan kasır, şu an tek katlı olarak yıkık halde saray alanında bulunuyor
