İşçinin 30 günlük ücret bedelini aşan hafif kusurlu davranışı ile işverene verdiği zarar durumunda ne olacak?Ölçülülük esası dıkkate alınmalı mıdır?
Buna ilişkin emsal Yargıtay kararı sunulmuştur….
ÖZET: İşçinin hafif kusurlu olduğu ya da işverenin veya ücüncü kişilerin daha fazla olduğu olaylardan dolayı salt otuz günlük ücreti aşan zararın varlığından söz edilerek gerçekleştirilen feshin
haklı fesih olduğu kabul edilemez.
İş sözleşmesine aykırı davranışta bulunan işçiye fesih dahil yaptırım uygulanırken ölçülülük ilkesine uygun işlem yapılmalıdır.
Y. 9. HD. E: 2014/32295 K: 2016/4212 T.29.02.2016
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, davalıya ait işyerinde gümrük iç operasyon uzmanı olarak çalışırken iş sözleşmesinin işverence haksız şekilde fesh edildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık izin ücreti alacaklarının tahsilini,istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının davalı şirkette gümrük iç operasyon uzmanı
olarak çalıştığını bu vesile ile müşterilerin den …. İsimli şirketin işleriyle ilgilendiğini, çalışma sistemine aykırı bir şekilde bu müşterinin onayı olmadan gümrük idaresine ek beyanda bulunduğunu bu sebeple 175.411,72 TL fazla vergi ödenmesine sebep olduğunu bu miktarında masraf yansıtma faturası adı altında müvekkiline rücu edildiğini, davacı kusurlu bulunduğundan iş akdinin İş Kanununun 25/2-ı maddesi gereği haklı olarak fesh edildiğini bu sebepten de feshe bağlı hakkının bulunmadığını ayrıca tüm yıllık izinlerini de kullandığını savunarak davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalının ibraz ettiği …. 27/036/2009 tarih ve… sıra nolu faturası tanık beyanları nazara alındığında davacının eksik yada hatalı işlemi sonucu davalı şirketi zarara soktuğu anlaşıldığını dan feshin haklı olduğu davacının sade-
ce bir kısım yıllık izin ücreti alacağı olduğu gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne, karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı taraf temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II. I bendinde “İşçinin kendi isteği veya
savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı
olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya
başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek
derecede hasara ve kayba uğratması” halinde işverenin iş sözleşmesini
sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebileceği ve bu nedenin haklı neden olacağı, bu halde işçinin 1475 sayılı Kanunun yürürlükte olan 14. Maddesi uyarınca kıdem tazminatına hak kazanamayacağı düzenlenmiştir. Ancak 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 8098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun işçinin sorumluluğu başlığı altında düzenlenen 400. Madde-
sine göre “(1)İşçi, işverene kusuruyla verdiği her türlü zarardan sorumludur. (2)Bu sorumluluğun belirlenmesinde; işin tehlikeli olup olmaması,uzmanlığı ve eğitimi gerektirip gerektirmemesi ile işçinin işveren tarafından bilinen veya bilinmesi gereken yetenek ve nitelikleri göz önünde tutulur”. Maddede, işçinin sorumluluğunun sınırlandırılması ile ilgili ikinci fıkradaki düzenleme, hem hukukumuz bakımından yenidir hem de iş kanunlarının kapsamına giren iş ilişkilerinde de uygulanacağı için özel
bir önem arz etmektedir. Bu düzenleme nedeni ile kusurun derecesi, işin
tehlikeli olup olmaması, zararın yüksekliği, riskin sigorta edilebilirliği, işçinin işletmedeki konumu, ücretinin seviyesi, kıdemi, yaşı, ailevî ilişkileri ve zarar anına kadarki davranışları göz önünde bulundu rularakcaktır. (Prof. Dr. Polat SOYER. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Yer Alan “Genel Hizmet Sözleşmesi”ne İlişkin “Bazı” Hükümlerin İş Hukuku Açısından
Önemi. Kadir Has Üniversitesi. İş Hukukunda Güncel Sorunlar Semineri
(2) Tebliği). Özellikle 2. fıkra ve bu fıkranın yasal gerekçesi ile kaynak alınan İsviçre Borçlar Kanunu’nun uygulaması karşısın da 25/II.ı bendindeki haklı nedenin yeniden değerlendirilmesi ve yoruma tabi tutulması gerekir. Zira ikinci fıkradaki düzenleme ile işçinin kusur oranına göre
verdiği hasar otuz günlük ücretini aşsa da kusurun daha çok işverende veya başka bir etkende olduğu, işçinin kusurunun daha az ve hafif olduğu durumlarda sorumlu tutulmamasına karar verilecektir. Diğer taraftan İşveren, iş sözleşmesine aykırı davranışta bulunan işçiye yaptığı eylemle orantılı bir yaptırım uygulamalıdır. Yapılan eylemle orantılı olmayan ve ölçüsüz olarak nitelendirilebilecek bir yaptırım mazurgörülemez. Sonuç itibariyle fesihte bir cezadır. Ölçülülük ilkesi uyarınca, uygulanacak önlem, ulaşılmak istenen amacıgerçekleştirmeye elverişli olmalı bir başka anlatımla tedbir uygun olmalı, ulaşılmak istenen amaç
açısından gerekli olmalı ve uygulanacak tedbirin sonucu olan müdahale
ile ulaşılmak istenen amaç, ölçüsüz bir oran içerisinde bulunmamalıdır.
Bu ilke uyarınca yargıç feshin geçerli olup olmadığını kararlaştırırken, işçinin davranışının ağırlığını dikkate alarak, her olayın özelliğine göre işçinin davranışı ile işverence uygulanan fesih türü arasında bir orantısızlık (ölçüsüzlük) olup olmadığını takdir edecektir. İşçinin davranışının haklı fesih olarak değerlendirilmesi ağır ve gerekli olmayan bir sonuç ise geçerli neden, işveren açısından iş ilişkisinin devamını önemli ölçüde çekilmez hale getirmeyecek ve işçiye fesih dışında başka bir disiplin cezası ile geçiştirilebilecek bir davranış ise, geçersiz neden kabul edilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta dosya içeriğine ve özellikle… müfettişince düzenlenen kusur raporuna göre feshe konu olayda davacının %10, davalı işverenin %70 ve dava dışı firmanın ise %20 oranda kusurlu olduğu anlaşılmıştır. Bu halde feshe konu fazla ödenen vergide davacı hafif kusurludur.
Bu tespitler ve 6098 sayılı TBK.’un 400/2 maddesi kapsamında davacının
iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin kabulü ölçülülük ilkesine
aykırıdır. Davacının hafif kusurlu olması nedeni ile yapılan feshin haksız
olduğu kabul edilip kıdem ve ihbar tazminatları hüküm altına alınmalı
iken yazılı gerekçe ile taleplerin reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepden dolayı BOZULMASI-
NA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 29/02/2016
tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
AJANS 3C, #haksız, #fesih, #ölçülülük,
